Η πιο σημαντική και ουσιαστική ευθύνη που αναλαμβάνει ένα άτομο κατά τη διάρκεια της ζωής του είναι η ευθύνη για το μεγάλωμα, για την ανατροφή και διαπαιδαγώγηση των παιδιών του. Οι γονείς αποτελούν την πιο σημαντική πηγή θετικών αλλά και αρνητικών μηνυμάτων προς το παιδί, γεγονός που επηρεάζει καταλυτικά θα λέγαμε τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του παιδιού, άρα και την αυτοεκτίμησή του. Τα μικρά παιδιά αποδέχονται κάθε κριτική που τους απευθύνεται καθώς σε αυτό το στάδιο της ανάπτυξής τους δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσουν την έγκυρη από τη μη έγκυρη κριτική, με αποτέλεσμα να αποδέχονται πολλά από τα αρνητικά μηνύματα που λαμβάνουν. Άρα, θα μπορούσαμε να πούμε απλά ότι οι βάσεις για μια θετική και ρεαλιστική εικόνα εαυτού, μπαίνουν από πολύ νωρίς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα ενίσχυσης της αυτοεκτίμησης ενός νέου και σε μια μελλοντική φάση.
Όταν οι γονείς φροντίζουν για την προσωπική τους ανάπτυξη και δεν παραιτούνται, αναπτύσσουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη προς όφελος δικό τους στον ρόλο τους ως γονείς αλλά μακροπρόθεσμα και προς όφελος του παιδιού τους στη δική του εξελικτική διαδικασία ανάπτυξης.
Οι γονείς που φροντίζουν την προσωπική τους ανάπτυξη:
• Έχουν πολύ καλό επίπεδο αυτογνωσίας. Γνωρίζουν τον εαυτό τους καλά, έχουν συμφιλιωθεί με τα προτερήματα και τα ελαττώματα τους και επομένως μπορούν να αναγνωρίζουν τις προσωπικές υπαρξιακές αγωνίες και προβληματισμούς που θα μπορούσαν να τους δυσκολέψουν στην προσαρμογή τους στον ρόλο τους ως γονείς.
• Έχουν καλύψει τις βασικές ανάγκες και φιλοδοξίες τους, είναι συμφιλιωμένοι με τις επιλογές και τη ζωή τους και επομένως δεν κινδυνεύουν να επιδιώκουν την αυτοεκπλήρωση μέσω του παιδιού.
• Έχουν ανεπτυγμένους και τους υπόλοιπους ρόλους της ζωής τους με μια ισορροπία. Κάθε άνθρωπος για να μπορεί να ισορροπεί και να ανατροφοδοτείται επαρκώς είναι απαραίτητο να διατηρεί ένα δίκτυο σχέσεων διαφόρων επιπέδων και να μην εγκλωβίζει αλλά και ταυτόχρονα να εγκλωβίζεται σε μία σχέση. Έχει αποδειχθεί πως όταν μονοπωλεί τη ζωή κάποιου μόνο ένας ρόλος, αυτός του γονιού και υπολείπονται οι άλλοι όπως του συντρόφου, του φίλου, του συγγενή, του συναδέλφου κ.ά., τότε η σχέση γονιού - παιδιού βιώνει μια τέτοια επιβάρυνση που πολλές φορές είναι από έντονα συγκρουσιακή έως και παθολογικά εξαρτητική.
• Είναι συνεπείς σε αυτά που λένε και πράττουν. Κρατάνε τον λόγο τους, υποστηρίζουν αυτά που λένε και με πράξεις, δε ζητάνε από το παιδί να κάνει πράγματα που οι ίδιοι δεν τηρούνε. Είναι αξιόπιστοι και το παιδί μαθαίνει να εμπιστεύεται.
• Ξέρουν να βάζουν όρια. Τα παιδιά μαθαίνουν τον κόσμο και οργανώνουν τη ζωή τους αρχικά μέσα από τις σχέσεις τους με τους γονείς τους. Οι γονείς μαθαίνουν στο παιδί ότι στη ζωή κάποια πράγματα επιτρέπονται και κάποια όχι, ότι υπάρχουν όρια – κανόνες που δεν επιτρέπεται σε κανένα να ξεπεράσει.
• Ξέρουν το παιδί τους και το αγαπάνε γι’ αυτό που είναι και όχι γι’ αυτό που θα ήθελε ο ίδιος (η κοινωνία) να είναι! Αποτελεί μεγάλο προσόν για έναν γονιό να αναγνωρίζει και να αποδέχεται τις ικανότητες, τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες του παιδιού, χωρίς να το εξαναγκάζει και να το ωθεί σε κατευθύνσεις που δεν του ταιριάζουν.
• Ξέρουν να ακούν. Για να ακούνε πραγματικά οι γονείς χρειάζεται να σταματάνε να μιλάνε και να βρίσκουν λύσεις και να μάθουν να έρχονται στη θέση του παιδιού ακούγοντας αυτό που λέει το παιδί.
• Ξέρουν να συγχωρούν. Οι γονείς όταν ξέρουν να συγχωρούν, χρησιμοποιούν το λάθος του παιδιού για να το εκπαιδεύσουν και να του διδάξουν κάτι από το λάθος του και δεν θα μείνουν αγκυλωμένοι στον θυμό τους.
• Ξέρουν να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους. Κανείς δεν είναι τέλειος και προπαντός αλάνθαστος. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό για τη σχέση που έχει ένας γονιός με το παιδί του, να ομολογεί τα λάθη που έκανε μαζί του και να του ζητά συγγνώμη όποτε αυτό απαιτείται.
Ο κάθε άνθρωπος για να μπορεί να ανταποκριθεί στον ρόλο του ως γονέας θα πρέπει να φροντίζει τον εαυτό του καλά, γιατί γνωρίζει ότι αυτό είναι το μόνο που ουσιαστικά έχει να προσφέρει στο παιδί του και στην ανατροφή του. Ο ίδιος να αποτελεί το πρότυπο για το παιδί του, το ζωντανό παράδειγμα. Να είναι ανθρώπινος, καθημερινός, απλός και αληθινός. Να είναι σε επαφή με το δικό του συναίσθημα: να θυμώνει, να φωνάζει, να γελάει, να βαριέται, να έχει όρεξη, να συγκινείται, να μαλώνει, να αγκαλιάζει, να κάνει λάθη, να ακούει, να συγχωρεί, να λυπάται, να μιλάει γι’ αυτά που νιώθει και σκέφτεται, να αγαπάει, να κατανοεί, …
Ο γονιός που φροντίζει τον εαυτό του καλά, γνωρίζει ότι αυτό είναι το μόνο που ουσιαστικά έχει να προσφέρει στο παιδί του και στην ανατροφή του. Φροντίζει να μαθαίνει, να συμβουλεύει, να διαβάζει και γενικότερα να κάνει οτιδήποτε βοηθά στην προσωπική του εξέλιξη.
“Η Οικογένεια είναι σαν τη μουσική. Κάποιες νότες είναι ψηλές, κάποιες χαμηλές, αλλά πάντα υπάρχει η μελωδία της ευτυχίας…”
Νικηφόρου Παρασκευή
ΠΕ23
